15 kwietnia w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Stalowej Woli odbyła się IV edycja konkursu pt. „Polszczyzna bez tajemnic – ile wiesz o swoim języku”. Wydarzeniu towarzyszył wykład otwarty dra hab. Michała Rusinka, który z lekkością i humorem, opowiadał o trudnym temacie, jakim jest sztuka budowania wypowiedzi.
Organizatorem konkursu był Powiat Stalowowolski, a partnerami wydarzenia były Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu oraz Miejska Biblioteka Publiczna im. Melchiora Wańkowicza w Stalowej Woli. Przypomnijmy, że wcześniejsze edycje konkursu odbyły się w latach 2017-2019, a ich gośćmi specjalnymi byli znani i cenieni językoznawcy – prof. Andrzej Markowski oraz prof. Jerzy Bralczyk. W kolejnych latach to wydarzenie, z powodu pandemii COVID-19 było odwoływane.
W tym roku jednak Powiat Stalowowolski powrócił do jego organizacji, a że było to wyczekiwane wydarzenie, świadczy rekordowa liczba uczestników, którzy przystąpili do konkursu – w zmaganiach wzięło udział aż 64 osoby. Śmiałkowie musieli zmierzyć się z trudnymi i podchwytliwymi pytaniami z gramatyki, ortografii oraz interpunkcji, które przygotowała niezastąpiona Anna Garbacz, będąca autorką organizowanych w Stalowej Woli konkursów językowych oraz dyktand. Uczestnicy mogli zdobyć maksymalnie 21 punktów. W tym roku konkurs miał 2 zwycięzców, którzy zdobyli po 18 punktów.
Poniżej lista laureatów:
- I miejsce: Jolanta Pastuch (Pysznica)
- I miejsce: Szymon Haliniak (Pysznica)
- II miejsce: Gabriela Ostapowicz (Stalowa Wola)
- III miejsce: Tomasz Oleksak (Nisko)
Laureaci otrzymali nagrody finansowe ufundowane przez Powiat Stalowowolski, a ich łączna pula wyniosła 3 000 zł. Dodatkowo, do ich rąk trafiły również nagrody książkowe ufundowane przez dra hab. Michała Rusinka, a także Bibliotekę Pedagogiczną w Tarnobrzegu przy Podkarpackim Zespole Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie. Warto w tym miejscu podkreślić, że zdobywczyni I miejsca – Jolanta Pastuch, była już laureatką poprzedniej edycji konkursu.
Oprócz nagród, organizatorzy przyznali również wyróżnienia w postaci bonów podarunkowych do sklepów sieci Empik, w wysokości 100 zł oraz nagrody książkowe ufundowane przez Bibliotekę Pedagogiczną w Tarnobrzegu przy Podkarpackim Zespole Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie.
Wyróżnienia otrzymali:
- Aleksander Koper (Tarnobrzeg)
- Marta Męcińska (Stalowa Wola)
- Lara Mołoniewicz (Stalowa Wola)
Nie tylko liczba uczestników konkursu była rekordowo wysoka, ale również bardzo dużym zainteresowaniem cieszyła się druga część wydarzenia, jakim był wykład dra hab. Michała Rusinka – literaturoznawcy, tłumacza, pisarza oraz byłego sekretarza laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie literatury – Wisławy Szymborskiej.
– Bardzo państwu gratuluję, że odważyliście się wziąć udział w tak trudnym teście. Po cichu próbowałem sobie odpowiadać na te pytania i muszę przyznać, że sam miałem 2 błędy. Ale proszę nikomu o tym nie mówić – przyznał humorystycznie na początku swojego wystąpienia, zatytułowanego „O retoryce wczoraj i dziś”.
I mimo, że opowiadał o rzeczy niełatwej, to robił to w sposób niezwykle ciekawy i przystępny, obrazując swoje tezy wieloma przykładami. Słuchacze mogli więc się dowiedzieć m.in. o tym, jak retoryka jest dzisiaj wykorzystywana w reklamie, o fake newsach, które wykorzystują fakt, iż ludzie mają problem z odróżnianiem argumentów racjonalnych od irracjonalnych, a także o tym, jak skutecznie przekonywać innych do naszego zdania. Był też czas na dyskusję z publicznością oraz pytania od niej, wśród których nie mogło zabraknąć wątku noblistki Wisławy Szymborskiej.
– Często, gdy kogoś poznajemy, staramy się go jakoś zaszufladkować. Każdy z nas ma taki jakby kredens z różnymi szufladkami, w których „umieszczamy” osoby, które nam siebie trochę przypominają. Myślę, że wszyscy ci, którzy mieli przyjemność znać Wisławę Szymborską, musieli mieć dla niej osobną szufladę z napisem Wisława Szymborska. Była ona osobą zupełnie niezwykłą i absolutnie pozbawioną wieku, ponieważ trudno było o niej pomyśleć jako o starszej pani. Miała niezwykłe poczucie humoru, za którym potrafiła się chować, wykorzystując do tego swoje świetne anegdoty. Jeśli ktoś chce się dowiedzieć jaka była, a w tym roku, czyli w Roku Wisławy Szymborskiej – zwłaszcza warto to zrobić, powinien czytać jej wiersze – przekonywał Michał Rusinek w Stalowej Woli.
Konkurs językowy objęli patronatem Ryszard Andres – przewodniczący Rady Powiatu Stalowowolskiego, a także starosta stalowowolski Janusz Zarzeczny. I właśnie do twórczości słynnej polskiej noblistki nawiązał Ryszard Andres, dziękując organizatorom za przygotowanie imprezy, a uczestnikom za przybycie.
– Wisława Szymborska pisała, że nic dwa razy się zdarza. Dlatego drugiego takiego samego konkursu nie będzie, nie powtórzą się też już te same pytania, ale ja w imieniu własnym oraz imieniu starosty zapraszam państwa do uczestnictwa w kolejnych edycjach konkursu oraz spotkań z poprawną polszczyzną – zachęcał przewodniczący Rady Powiatu Stalowowolskiego.
TEST POPRAWNEJ POLSZCZYZNY – PYTANIA I ODPOWIEDZI
Ortografia
1. Poprawna forma to:
A. Rozprzężenie
B. Zwyciężczyni
C. Przenajświętrzy
D. wszystkie poprawne
Terminologia gramatyczna
2. Odmiana przez przypadki to:
A. deklinacja
B. depilacja
C. koniugacja
D. koniunkcja
Pisownia łączna i rozdzielna
3. Poprawny zapis to:
A. wartoby
B. coniemiara
C. nienadarmo
D. nowonorweski
Wymowa
4. Poprawnie zaznaczono akcentowaną sylabę w słowie:
A. RZEKŁABYM
B. WIZYTA
C. BIJATYKA
D. MUZEUM
Interpunkcja
5. Poprawna interpunkcja jest w przykładzie:
A. W okresie wakacyjnym, zwykle jest gorąco.
B. Kupili na targu: marchewkę, ziemniaki, cebulę i sałatę.
C. Te zasady, kolego, są powszechnie znane.
D. On był „głową” państwa.
Gramatyka
6. Nie ma błędu w przykładzie:
A. Kto chcę kawę?
B. Nie mogli mu pomóż.
C. Nigdy tego nie zrozumiem.
D. Samochód staną w garażu.
Znaczenie wyrazów
7. Oportunizm to postawa:
A. biernego oporu
B. czynnego oporu
C. biernej ugodowości
D. każdej aktywności politycznej
Wyrażenia przyimkowe
8. Niepoprawna forma to:
A. po trochu
B. na boso
C. co minuta
D. co rusz
Pisownia łączna i rozdzielna
9. Niepoprawny zapis to:
A. półbiedy
B. półżartem
C. półtusza
D. półniemiecki
Imiesłowy
10. Poprawne zdanie to:
A. Zatapiane są wsie i miasteczka, powodując dalsze zniszczenia.
B. Kupując u nas nowy sprzęt, odbierzemy od ciebie stary.
C. Oba zdania są poprawne.
D. Oba zdania są niepoprawne.
Synonimy
11. Można używać zamiennie wyrazów z pary:
A. jakichś / jakiś
B. także / tak że
C. opodal / nieopodal
D. bynajmniej / przynajmniej
Składnia
12. Poprawne sformułowanie to:
A. Ten aktor należy do jednego z najlepszych.
B. Kolejnym składnikiem potrawy to sól.
C. Zapłacił zaledwie pięć złoty.
D. Książka poświęcona jest jednemu dniowi z życia bohatera.
Przymiotniki:
13. Nie ma błędu w przykładzie
A. Była bardziej delikatniejsza od siostry.
B. To nienajlepszy utwór.
C. Decyzja nie zła, ale fatalna.
D. Po wypadku był nie zdolny do pracy.
Znaczenie wyrazów
14. Słowo kułak nigdy nie oznaczało:
A. strzępka waty
B. zaciśniętej pięści
C. bogatego rolnika
D. uderzenia pięścią
Gramatyka
15. Nie ma błędu w zdaniu:
A. Mecz zakończył się dogrywkom.
B. Przyjrzyj się dobrze tym łodzią.
C. Oba zdania są poprawne.
D. Oba zdania są niepoprawne.
Duże i małe litery
16. Niepoprawny zapis to:
A. Góra Kościuszki
B. Morze Azowskie
C. Jezioro Tarnobrzeskie
D. Biegun Północny
Skrótowce
17. Poprawnie zapiszemy skrótowiec MSZ w dopełniaczu:
A. MSZ-u
B. MSZ-tu
C. MSZ-etu
D. Wszystkie formy są poprawne
Znaczenie wyrazów
18. Limeryk to:
A. rodzaj sztucznego tworzywa
B. utwór literacki
C. tropikalny kwiat
D. rodzaj haftu
Gramatyka
19. Poprawnie użyto zaimka w zdaniu:
A. Te zadanie było proste.
B. Tamte zjawisko zaobserwowano tylko raz.
C. Owe zdarzenie zapoczątkowało zmiany.
D. W żadnym z przykładów.
Dawna polszczyzna:
20. Dawne określenie „sklep bławatny” oznaczało:
A. kwiaciarnię
B. sklep zielarski
C. sklep z tkaninami
D. sklep z futrami
Gramatyka
21. Nie ma błędu w przykładzie:
A. Miasto rozwinęło się dzięki handlu i rzemiosłu.
B. Zdanie w cudzysłowiu to cytat.
C. Czekali półtorej tygodnia.
D. W każdym jest błąd.
Prawidłowe odpowiedzi :
1. A
2. A
3. D
4. D
5. C
6. C
7. C
8. B
9. A
10. D
11. C
12. D
13. C
14. A
15. D
16. B
17. C
18. B
19. D
20. C
21. D
